O CSIC inicia en Galicia 8 proxectos dentro do Plan Estatal - Xeración de Coñecemento

Santiago de Compostela, venres 23 de febreiro de 2024. O Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) está comezando a traballar en Galicia en oito novas investigacións financiadas pola Axencia Estatal de Investigación (AEI) a través da convocatoria de proxectos de I+D+i no marco do programa “Xeración de Coñecemento e Fortalecemento Científico e Tecnolóxico do Sistema de I+D+i”. En total, captou máis de 1 millón de euros.

Os dous proxectos liderados desde o IIM

O grupo Biosistemas e Enxeñería de Bioprocesos (bio2eng), conxuntamente co grupo de Reciclaxe e Valorización de Residuos (REVAL), lidera o proxecto “Xemelgos dixitais para a hixienización de procesos da industria alimentaria”. Os seus investigadores principais son Míriam Rodríguez García e Xosé Antón Vázquez Álvarez. O seu obxectivo é o deseño de xemelgos dixitais, é dicir, representacións virtuais nun computador, dos procesos de saneamento na industria alimentaria para un control en liña da seguridade alimentaria, mesmo cando se dean cambios inesperados por exemplo na calidade da auga ou no tipo de alimento que quere lavarse, sanearse ou depurarse. Para iso expóñense unha serie de desenvolvementos teóricos e experimentais orientados a entender as dinámicas de desinfección dentro de distintos procesos de saneamento, e a súa simulación e optimización eficiente. A metodoloxía validarase en dous procesos representativos da industria alimentaria: a desinfección da auga para a depuración de bivalvos e a desinfección durante o lavado de froitas e verduras. Conta coa participación da depuradora de moluscos Asmecruz e Florette Ibérica, S.L.

O grupo Ecoloxía e Recursos Mariños lidera o proxecto "Comportamento animal e conservación de recursos mariños na interface social-espacial: o caso dos elasmobranquios costeiros". O investigador principal é David Villegas Ríos. O seu obxectivo é estudar a variación de comportamento social e espacial en poboacións salvaxes de peixes e explorar como esta información pode impulsar a conservación das poboacións de peixes. Empregaranse como caso de estudo os elasmobranquios costeiros, un dos grupos de vertebrados en maior perigo de extinción e que desempeñan funcións fundamentais para manter ecosistemas saudables. Ademais, as quenllas e as raias teñen unha rica vida social, o que os converte en excelentes modelos para explorar a sociabilidade no medio natural. Mediante o seguimento de varios individuos de varias especies modelo en múltiples escalas espaciais e temporais, prevese proporcionar información sen precedentes sobre o grao de variación individual no comportamento das poboacións naturais de peces e a súa relevancia para a ecoloxía da conservación a varios niveis, desde interaccións sociais a pequena escala, a estratexias de movemento a longo prazo. Conta coa participación da Universidade de Lancaster (Reino Unido) e o Instituto de Investigacións Mariñas de Noruega.

Outros seis proxectos no CSIC en Galicia

Os tres proxectos liderados desde a MBG (Pontevedra)

O grupo Xenética e Ecoloxía Forestal lidera do proxecto “Avaliación multidimensional de ensaios xenéticos mediante técnicas de fenotipado masivo para a comprensión da plasticidade adaptativa en piñeiros mediterráneos”. Ten como investigadores principais a Luis Sampedro Pérez y Rafael Zas Arregui. O seu obxectivo xeral é profundar no estudo das diferenzas entre poboacións en plasticidade fenotípica en piñeiros ibéricos, e en como esa capacidade de ser plásticos e responder a cambios ambientais podería axudar á supervivencia das nosas masas forestais no contexto da actual crise climática. Para iso, levará a cabo un fenotipado masivo nunha rede de ensaios xenéticos forestais de tres especies de piñeiros ibéricos (Pinus silvestris, P. halepensis e P. pinaster) empregando técnicas dendrocronolóxicas e con sensores aerotransportados (drons). Conta coa participación da Universidade de Lleida e do iCIFOR-INIA, e a colaboración do Centro de Investigación e Tecnoloxía Agroalimentaria de Aragón (CITA), British Columbia Forest Service (Canadá) e da  Universidade de Alberta (Canadá).

O grupo Xenética e Mellora de Millo lidera o proxecto “Mellora de millo para calidade e tolerancia a estreses asociados ao cambio climático”. O investigador principal é Pedro Revilla Temiño. O seu principal obxectivo é producir novos coñecementos e variedades melloradas combinando a mellora do millo para lograr tolerancia á tensión e calidade. Este obxectivo divídese, á súa vez, en tres obxectivos específicos coas súas correspondentes tarefas: premejora, mellora do millo para que sexa tolerante á tensión abiótica e mellora da calidade dos alimentos. Conta coa participación de Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (Axencia Galega dá Calidade Alimentaria). No equipo de traballo figuran a Universidade de Alcalá, o Servizo Técnico Insular de Tenerife (Cabildo Insular de Tenerife), a Universidade de Vigo e as universidades de Manitoba (Canadá), Cornell (EE.UU) e Wisconsin (EE.UU).

O grupo Ecoloxía Evolutiva das Interaccións Planta-Herbívoro lidera o proxecto “Efectos de insularidade sobre interaccións planta-herbívoro: desentrañando o rol de factores bióticos e abióticos subxacentes para mellorar a conservación da biodiversidade”. O investigador principal é Xoaquín Moreira Tomé. O seu obxectivo xeral é acometer o estudo máis robusto ata a data dos efectos da insularidade sobre as interaccións planta-herbívoro a escalas rexional e global, facendo uso dunha robusta metodoloxía e deseño experimental. Para iso, realizaranse estudos observacionais e experimentais debidamente replicados en sistemas insulares e os seus contrapartes continentais situados en diferentes partes do planeta, incluíndo todos os continentes excepto a Antártida. Conta coa participación de varias institucións estranxeiras como a Universidade de California (EE.UU.), a Universidade de Neuchâtel (Suíza), e a Universidade Autónoma de Iucatán (México).

Os tres proxectos do Centro Oceanográfico de Vigo (IEO-CSIC)

O grupo Contaminación Mariña lidera o proxecto “A materia orgánica como reguladora da biodispoñibilidade e o comportamento dos metais (Fe, Co, Cu, Pb) en áreas costeiras nun escenario de cambio global”. Os investigadores principais son Paula Sánchez Marín e Juan Santos Echeandía. O seu obxectivo é avaliar o papel da materia orgánica no transporte de metais disoltos e particulados na Ría de Vigo, e na súa influencia na especiación dos metais e a súa biodispoñibilidade para o fitoplancto. Centrarase principalmente no estudo de metais esenciais (ferro, cobalto e cobre), necesarios para o crecemento do fitoplancto, e de metais tóxicos (chumbo e cobre – este último é tanto esencial como tóxico, dependendo da súa concentración), que poden ter efectos daniños nestes organismos. Conta coa participación da Universidade de Vigo.

Tamén ese grupo lidera o proxecto “Impacto da contaminación na bioextracción da ostra: solución baseada na natureza para a lagoa do Mar Menor”. Ten como investigadores principais a Juan Bellas Bereijo e Mariña Albentosa Verdú. Con este proxecto, avaliarase o impacto da contaminación na capacidade de depuración da ostra plana, unha iniciativa que se expón como unha solución baseada na natureza para a restauración de ecosistemas degradados e que terá a lagoa do Mar Menor como caso de estudo A avaliación, tanto en laboratorio como en mar, centrarase en coñecer a capacidade de extracción de nutrientes da ostra plana en condicións eutróficas, e o efecto da contaminación sobre a súa capacidade de extracción de nutrientes e sobre a súa capacidade de bioacumulación de contaminantes. Conta coa participación das universidades do País Vasco e A Coruña e coa colaboración do ICM-CSIC, a Universidade de Dalhousie (Canadá), Fisheries and Oceans, a asociación ecoloxista ANSE e a Native Oyster Restoration Alliance (NORA).

Os grupos “Ecoloxía Global e Pesqueiras” e “Métodos en Ecoloxía e Avaliación de Recursos Mariños Vivos” lideran “FRom single stock assESsment to eCOystem-based fishery management”. Tiene como investigadores principais a Grazia Pennino e Santiago Cerviño López. Co proxecto, búscase reducir a brecha existente entre os modelos tradicionais de avaliación de poboacións de peces que se basean en cada especie de forma individualizada e os modelos baseados nos ecosistemas, que teñen en conta os procesos físicos, biolóxicos e as interaccións humanas, para xestionar a pesca de maneira integral. Conta coa participación da Universidade de Nova York.